Nobel ödüllü Prof. Dr. Aziz Sancar, “heyecan verici keşif” olarak nitelendirdiği beyin kanseri ile ilgili çalışmasıyla ilgili birinci açıklamasını 17 Şubat 2022’de yaptı. O tarihten bu yana laboratuvarında kapsamlı araştırmalar yürüten ve fareler üzerindeki deneylerini devam ettiren Sancar, ulaştığı bilimsel basamak hakkında konuştu.
“Hücrelerin hasarlı DNA’yı tamir ederek genetik bilgiyi nasıl koruduklarını moleküler seviyede haritalayan” mevzu üzerine 10 yıl çalıştığını vurgulayan Sancar, bu bilgi birikimiyle farklı alanlarda da araştırmalarını devam ettirdiğini söyledi.
KANSER İLAÇLARI YETERSİZ
Moleküler biyolojide en fazla kullanılan kimyasal hususlardan birinin EdU molekülü olduğunu belirten Sancar, hücre kültürüne konulan EdU’nun hem olağan hücreleri hem de kanser hücrelerini öldürdüğünün birkaç yıl evvel bilim insanları tarafından bulunduğunu lakin çalışmaların ilerletilemediğini aktardı.
Beyin tümörlerinin, mevt sebepleri ortasında 10’uncu sırada yer aldığını söz eden Sancar, “kan-beyin” bariyerini geçemeyen mevcut kanser ilaçlarının bu kanser çeşidine tesir etmede yetersiz kaldığını belirtti.
Sancar, EdU molekülünün sorun olmadan beyne girebildiğini belirterek, “Keşfimizde, ortaya koyduğumuz bileşen, beyne çarçabuk giriyor ve kanser hücresini öldürüyor.” dedi.
“BEYİN TÜMÖRLERİNE TESİRİNE BAKTIK”
Laboratuvar deneylerinin akabinde fare deneylerine başladıkları bilgisini veren Sancar, bu süreci şöyle anlattı:
“Üniversitelerdeki sinirbilim kısımlarıyla görüşerek insan beyin tümör modülünü alıp fare beyni dilimleri üzerine koyarak gerçekliğe benzeyen hücre uzunluğu oluşturuldu. Fare beynine insan tümör hücreleri enjekte edildi ve EdU’nun beyin tümörlerine tesirine baktık. Farelerde, birinci etapta mevcut ilaç daha uygun tesir gösterirken, 30-40 gün sonra EdU molekülünün daha yeterli tesir ettiğini, bunun yüzde 25’lere ulaştığını gördük. Mevcut ilaçlarla kombine edildiğinde ise sonuçlar daha yeterli geldi.”
“YAN TESİRLERİNİ ARAŞTIRMAMIZ GEREKİYOR”
EdU molekülünün insanlarda kullanılabilmesi için 2 yıllık bir deneme sürecinin gerektiğini belirten Sancar, şunları kaydetti:
“EdU’nun özellikleri, onu tesirli bir beyin kanseri ilacının temeli haline getirebilir. EdU, süratli bölünen kanserli beyin hücrelerini öldürebilirken, bölünmeyen sağlıklı beyin hücrelerini koruyabilir. Beyin kanserinde EdU, hayvanlarda çalışıyor, insanlarda kullanılabilmesi için iki yıl boyunca klinik deneylerde yan tesirlerini araştırmamız gerekiyor. Bu müddet boyunca EdU molekülünün insanlardaki yan tesirine odaklanmamız gerekecek. DNA tamiratıyla ilgili bu yeni metodu, Türkiye’ye de aktarmak için de çabalıyorum.”